Het verraad te Amsterdam en Groningen

Frans (19 jr) belandt na het wegsturen [zo. 14 nov. '43 Sexbierum] uit de onderduik, letterlijk en figuurlijk op straat en staat voor de vraag „hoe verder“. Hij bevindt zich in een onmogelijke positie. Er is woede en onbegrip bij hemzelf over het wegsturen (een latere verklaring: "hij begrijpt niet waarom hij weg moet", "doet goede dingen" etc), als hij moet nadenken over de opties: 

a. thuissituatie en familie
* gezin vader Francois Johan te Heemskerk: gezichtsverlies en/ of angst verwijten, boze vader;
* (stief) familie Van Maris, Roorda (Haarlem e.o.)
* N.S.B. oom H.C. Nijmegen: onmogelijk na onderduiktijd en desertie; tante 'woedend'

b. onderduik
* bij het verzet en de illegaliteit heeft hij zich onmogelijk gemaakt en staat te boek als onbetrouwbaar en (potentieel) 'gevaarlijk';

c. bezetter
* hij is gedeserteerd uit het Duitse leger
* voor zijn onderduik is hij de Duitse grens overgegaan en illegaal teruggekeerd
* hij bezit alleen een vervalst persoonsbewijs

Hij reist om te beginnen naar zijn familie en vertrekt vanuit Friesland [ma. 15 nov. 1943] richting Heemstede, Adriaan Pauwlaan 18, het nieuwe woonadres van de familie Michon (11 pers.). Hij komt een dag (do. 18/11) voor de [50e!] verjaardag van zijn vader aan. Een jaar eerder heeft hij zich in één van z'n diensttijd brieven naar huis nog vergist in de '50e verjaardag' van z'n vader. [N.B. Er zit een gat van 2 à 3 dagen tussen vertrek en aankomst. Het is onduidelijk waarom.]

Frans is thuis 'niet welkom' en wordt ook daar weggestuurd, vermoedelijk om een combinatie van redenen:
* vader is bang voor zijn eigen hagje (en gezin) en niet behulpzaam;
* het lukt vader niet onderduik voor Frans te vinden;
* de verhouding vader/ zoon was al slecht en is nu volledig verslechterd;
* de grote zorgen bij zijn stiefmoeder; zijn vader verwijt Frans later haar overlijden.

Advertentie Hotel Neutraal 1943Frans gaat (19/11) naar Amsterdam en neemt zijn intrek in Hotel "Neutraal" Damrak [nr 8 - 200 m. vanaf het Centraal Station]. De gang van zaken is daarna als volgt (verschillende versies uit zijn latere verklaringen):

a.
- hij verkoopt z'n fiets [op de zwarte markt +/- fl 700 waard] en jaagt het geld er doorheen in de stad met meisjes die hem "leegplunderen";
- hij bespreekt z'n (financiele) zorgen met een meisje dat in het hotel werkt en die haalt de eigenaar erbij;
- de (Duitse) eigenaar van het hotel is NSB-er en SD-er Max Fr. Martin Rabe - Hauptman Gestapo en SD;

b.
- hij praat met de eigenaar over het 'illegale' persoonsbewijs op naam van "F. Mulder" en hoe een oplossing te vinden om zo werk te vinden;
- hij vertelt dan over Friesland en dat hij het een en ander weet van de aanslag op Van Wijnen (zonder namen te noemen)

c.
- hij zoekt werk en bespreekt dit met ober van het hotel, die helpt hem aan contacten (arbeidskantoor), maar dit contact mislukt (tot 2-3x toe) onder andere vanwege probleem met de valse pas (F. Mulder) en zijn geld is op (als gevolg van leegplunderen door meisjes)

De eigenaar van het hotel, Rabe, contact de SD en Frans moet naar de SD Aussenstelle,  bureau Euterpestraat [nr. 99 - de huidige Gerrit van der Veen straat - A'dam Zuid] voor ondervraging:
a. hij wordt onder druk gezet en is bang (voor doodschieten) en noemt de namen van de daders; 
b. hij wordt gepaaid met de toezegging van een baan en geeft informatie;

[In een latere verklaring voor zijn 'verraad' vertelt Frans dat zijn "Dagboek" (met details over het begin van de onderduik) "door de Duitsers is gepakt". Ditzelfde "Dagboek" blijkt later in bezit Rients Bruinsma en is niet in handen van de Duitsers geweest. In het dossier van Michon zit een handgetekende gedetailleerde plattegrond van Liauckamastate met aanduiding van de schuilplaats e.v. , geen datering, maar mogelijk te A'dam getekend en van de hand van Frans.]

Hotel Victoria - Grote Markt GroningenFrans reist na het verhoor door de SD te Amsterdam zelfstandig per trein naar Groningen en verblijft een paar dagen in het Victoria hotel [aan de Grote Markt]. Hij krijgt hiervoor een vergoeding. Hij wordt daarna vastgezet in het Huis van Bewaring en het Scholtenhuis (Grote Markt: Vindicat gebouw) tot april 1944.

Tijdens zijn gevangenschap wordt hij verder verhoord, is (actief) bij verhoren betrokken en neemt deel i.c. is aanwezig bij razzias:

Verhoren & Razzia's

- Verhoor van Frans door Knorr (SD)
- schriftelijk ook informatie aan Elzinga (onder-luitenant SD) doorgegeven;

- ma. 22 november 1943: razzia Sexbierum in aanwezigheid Michon
- 22 november 1943: huiszoeking fam. Dijkstra Beetgum in aanwezigheid Michon
- Michon aanwezig bij (diverse) verhoren van gevangenen van de razzia in het Scholtenhuis

- 15/16 december 1943, razzia: Michon daarna bij verhoren in Scholtenhuis

- 14 feb 1944: rechtszaak Assen – ter dood veroordelingen (5 man) in aanwezigheid Van Wijnen
- 21 feb 1944: officieel bericht in Friesche courant van vonnis (idem landelijk volgende dagen)

- 5/6 maart 1944 razzia: Michon wijst de weg.

Total: 0 Comment(s)