"Een eventuele dominee die bij Lolle is geweest.."

Ds. J.W.P. le Roy (Johan Wilhelm Peter)

Op 29 februari 1944, bijna twee weken na de executie van Lolle Rondaan c.s. en 8 dagen na de landelijke bekendmaking daarvan in de kranten, schrijft Riek Stork, de geliefde van Lolle, in een brief vanuit haar woonplaats Amsterdam aan zijn ouders in Beetgum:

"'k Heb iets naders gehoort over een
eventuele dominee die bij Lolle
is geweest de laatste nacht
voor zijn dood.
't Is nog niet helemaal zeker 
maar 't moet waarschijnlijk hier
in Amsterdam voltrokken zijn.
Zoo vlak bij mij. 't Is niet te 
begrijpen.
Nu is er een zekere hervormde domi-
nee bij geweest en moeder heeft
hem wel eens gehoord en gekend
van vroeger. Hij heet, le Roy.
't Is een heel goede dominee.
De man mag zelf niet met
u of mij in verbinding staan.
Dat kan hem zijn leven kosten.

p2
Nu is er een andere dominee en die
is [bevri] bevriend met hem en ook
met mijn broer Frans.
Nu zal Frans een naar die domi-
nee gaan om te vragen of hij niet
iets te weten kan komen bij le Roy
omtrent Lolle.
Als ik iets weet schrijf ik u direct
natuurlijk.
......................................"

De dominee Le Roy waar Riek over schrijft is op dat moment predikant van de Hervormde Gemeente Amsterdam-West, Sloterdijk (opgericht in 1613). 

Johan Wilhelm P(i)eter le Roy (geb. 21-7-1878 Amsterdam / overl. 20-1-1955 Amsterdam) doet op 26-02-1911 intrede in deze gemeente vanuit Purmerland en blijft daar predikant tot 30-04-1944 wanneer hij met emeritaat gaat. Zijn ontmoeting met Lolle is maar kort voor zijn 'pensionering'. Samen met zijn vrouw Bertha Peters woont hij vanaf 1941 aan de Admiraal de Ruijterweg 279 hs zo'n 3 kilometer van de Weteringschans vandaan.  

Ds. Le Roy, 1936
Ds. Le Roy, 25-jarig jubileum, 1936

Ds. Le Roy krijgt binnen de Hervormde Gemeente landelijke bekendheid als hij in de jaren 20 van de vorige eeuw met de slogan " een stad zonder tempel" een succesvolle geldinzamelingsactie opzet voor de bouw van de Jeruzalemkerk , Jan Maijenstraat 14, 1056 SG Amsterdam- West. Dergelijke acties krijgen later vaker navolging.

De eerste steen van het kerkgebouw werd gelegd op 5 mei 1928 door le Roy zelf. Hij wijdt dit nieuwe kerkgebouw, dat 1000 plaatsen biedt, ook in. Het kerkgebouw in de stijl van de Amsterdamse school staat nog steeds in volle glorie en wordt actief gebruikt door de kerkelijke gemeente van de Protestantse kerk.

Over de persoon van Le Roy lezen we meer in verschillende krantenartikelen. Allereerst bij zijn emeritaat in 1944. Zijn oud studiegenoot en de later bevriende prof. dr. M.J.A. de Vrijer schrijft dan onder andere: 

"Wie Ds. Le Roy hoort beluister een man, die den rijkdom van het Evangelie, het altijd nieuwe, oude Evangelie begeert te vertolken zóó, dat de luisteraar met zijn lief en leed, ja vooràl met zijn smarten en zorgen iets versta van de peillooze erbarming Gods. Hoeveel verdrietige, radelooze menschen zijn onder die verkondiging niet tot hoop op den levenden Vader gewekt. En zooals hij het 's Zondags bewogen uitsprak, zoo deed hij het aan de huizen, in de catechese, in het "Lampje", in de gevangenis. Een heel mensch, een zèlf op de Blijde Boodschap betrokken man, getuigde van zijn Heiland en dàt gevoelde men. ....." (De Standaard, 28-4-1944)

Bij zijn overlijden in 1955 wordt geschreven: "hij zocht naar een oplossing voor de grote-stadproblemen, dat het kerkelijk leven bemoeilijkte. Zijn voornaamste kracht school echter in zijn persoonlijk contact met zijn gemeenteleden. 'Des morgens een paar uur in de studeerkamer, maar 's middags de wijk in', luidde zijn leuze. Zijn populariteit in het oude West was buitengewoon groot en zijn ietwat lyrische preekstijl sloeg sterk in."

En dezelfde De Vrijer spreekt bij de begrafenis over hem: "Hij kon zich helemaal weggeven..." [ ] daarbij ook doelend op ds. le Roy's werk onder de gedetineerden. Ook memoreerde prof. De Vrijer de bewogen preken van ds. le Roy:"Hij was een profeet - hij wees de mensen de weg naar God". (Trouw, 25-1-1955)

Het is onmiskenbaar dezelfde 'dominee Le Roy' die Lolle in de nacht voor zijn dood heeft bezocht en gesproken (en mogelijk ook de andere vier terdoodveroordeelden die met hem de cel delen: Gerrit Schuil, Rients Westra, Folkert Bergsma, Gerben Oswald). Of het de broer van Riek, Frans, gelukt is om via de 'bevriende dominee' ooit iets te horen over het contact tussen Lolle en Le Roy is niet bekend of uit brieven op te maken. De ontmoeting van de twee geloofsgenoten (Hervormd/ Gereformeerd) in zulke uitzonderlijke omstandigheden moet zeer bijzonder en intens zijn geweest.

Total: 0 Comment(s)