Opinie

Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.
Bekijk hele krant

NRC Handelsblad

Oorlog

Wijbenga, chroniqueur van Fries verzet

Pieter Wijbenga, Geale de Vries in de Friese illegaliteit, is op 18 februari in zijn woonplaats, Oenkerk, gestorven. Hij was in de oorlogsjaren onder andere leider van een knokploeg (KP), die gewapend verzet tegen de Duitsers pleegde, en later chroniqueur van het Friese verzet.

Aanvankelijk werkte Wijbenga, die op 12 februari 1912 was geboren, op een boerderij. Dank zij zelfstudie bracht hij het tot gemeenteambtenaar en leraar aan de rijks-HBS in Drachten. Als hoofd van de distributiedienst van Smallingerland verschafte hij bonkaarten aan joodse onderduikers. Die 'fraude' kwam uit en Wijbenga wijdde zich na 1943 geheel aan verzetswerk.

In de laatste maanden van 1944 smokkelde Geale gegevens van militaire en politieke aard naar het bevrijde zuiden, waar prins Bernhard hem ontving. Sedertdien zijn de betrekkingen met de prins blijven bestaan. Die schreef in 1970 een inleiding bij het driedelige werk dat Wijbenga na de oorlog over het Friese verzet schreef. 'Hier is een ooggetuige aan het woord wiens verslag een belangrijke bijdrage levert tot onze kennis van de wijze waarop de jaren van de Tweede Wereldoorlog in een der elf provincien van ons land zijn beleefd', aldus de prins.

Wijbenga had zijn herinneringen aanvankelijk gepubliceerd in het Friesch Dagblad, waarvan hij chef-redacteur was. Tevens werkte hij als directeur van een avondschool en had hij zitting in de Provinciale Staten (ARP). Wegens zijn verdiensten voor de heemkunde en de geschiedenis van Friesland kende de Fryske Akademie hem in 1980 de Halbertsmaprijs toe.

HM